کد مطلب:48763 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:5

گنجینه پرسمان » قرآن

منظور از مخاطبان آيههاي 8 سوره حج و 14 و 15 سوره نور و نيز منظور از جنگجويان در آيه 39، سوره حج، در حال حاضر كيست؟

خداوند متعال در سورة حج، آيه 8 ميفرمايد: وَ مِنَ النَّاسِ مَن يُجَـَدِلُ فِي اللَّهِ بِغَيْرِ عِلْمٍ وَ لاَهُدًي وَ لاَكِتَـَبٍ مُّنِيرٍ ; (حج، 8) و گروهي از مردم، بدون هيچ دانش و هيچ هدايت و كتاب روشني بخشي، دربارة خدا مجادله ميكنند.

بخش اول از آيه ياد شده، در آيه سوم، همين سوره آمده است و در آيه مذكور تكرار شده است. منظور از گروه اول مجادله كنندگان در آيه 3، پيروان گمراه و تقليدكنندگان بيخبر است و آيه مورد نظر (آيه 8) اشاره به رهبران و تقليد شوندگان آن گروه گمراه ميباشد.

بنابراين، خداوند متعال در آيه 8، سوره حج ميفرمايد: و گروهي از رهبران و گروه گمراهان بدون هيچ علم و دانشي غافل از شناخت خدا و صفات و افعال او، مجادله ميكنند و سخناني از روي جهل بر زبان جاري ميكنند و بر آن پافشاري ميكنند. آنان در اصل توحيد و يگانگي حق، قدرت خدا، احياي مردگان و معاد و... جدل كرده و بدون دانش مسائل مذكور را مورد ترديد و انكار قرار ميدهند. بنابراين، مخاطبان آيه 8، سورة حج، سران و سردستة گروه گمراه و جدال كنندة به باطل، ميباشند.(براي آگاهي بيشتر ر.ك: الميزان، علامه طباطبايي ;، ج 14، ص 342 ـ 343 و 348 ـ 349، جماعة المدرسين في الحوزة العلمية في قم المقدسة ; تفسير نمونه، آية الله مكارم شيرازي و ديگران، ج 14، ص 28 ـ 30، دار الكتب الاسلاميه، تهران.)

خداوند متعال در آيات 14 و 15، سوره نور ميفرمايد: وَ لَوْلاَفَضْلُ اللَّهِ عَلَيْكُمْ وَ رَحْمَتُهُو فِي الدُّنْيَا وَالاْ ئَخِرَةِ لَمَسَّكُمْ فِي مَآ أَفَضْتُمْ فِيهِ عَذَابٌ عَظِيمٌ ; # إِذْ تَلَقَّوْنَهُو بِأَلْسِنَتِكُمْ وَ تَقُولُونَ بِأَفْوَاهِكُم مَّا لَيْسَ لَكُم بِهِي عِلْمٌ وَتَحْسَبُونَهُو هَيِّنًا وَ هُوَ عِندَ اللَّهِ عَظِيمٌ ; و اگر فضل و رحمت الهي در دنيا و آخرت نصيب شما نميشد به خاطر اين گناهي كه كرديد، عذاب سختي به شما ميرسيد # به خاطر بياوريد زماني را كه به استقبال اين دروغ بزرگ رفتيد و اين شايعه را از زبان يكديگر ميگرفتيد و با دهان خود سخني ميگفتيد كه به آن يقين نداشتيد، و گمان ميكرديد اين مسأله كوچكي است در حالي كه نزد خدا بزرگ است!

از مجموع آيات ياد شده و نيز آيات قبلي سوره مذكور چنين ميآيد كه شخص بي گناهي را هنگام نزول اين آيات متهم به عمل منافي عفت نموده بودند، و اين شايعه در جامعه پخش شده بود و از قراين استفاده ميشود كه اين تهمت دربارة فردي بود كه از جايگاه و اهميت ويژه و حساسي در جامعة آن روز برخوردار بوده است. (براساس قول برخي مفسران، شأن نزول آيات مذكور دربارة عايشه، همسر پيامبراكرمبوده و بعضي ديگر از مفسران معتقدند كه آيات مذكور در شأن مارية قبطيه يكي از همسران پيامبراكرمبوده و تهمتي كه منافقان به او داده بودند، نفي ميكند).(براي آگاهي بيشتر ر.ك: الميزان، همان، ج 15، ص 89 ـ 93 ; نور الثقلين، جمعة العروسي الحويزي، ج 5، ص 132، مؤسسة التاريخ العربي، بيروت.)

خداوند متعال در سوره حج، آيه 39 ميفرمايد: أُذِنَ لِلَّذِينَ يُقَـَتَلُونَ بِأَنَّهُمْ ظُـلِمُواْ وَ إِنَّ اللَّهَ عَلَيَ نَصْرِهِمْ لَقَدِيرٌ ;(حج،39)به آنها كه جنگ بر آنان تحميل شده اجازه جهاد داده شده است، چرا كه مورد ستم قرار گرفتهاند و خدا قادر بر نصرت آنها است.

در شأن نزول آيه ياد شده آمده هنگامي كه مسلمانان در مكه بودند، مشركان آنها را پيوسته آزار ميدادند، و به طور مرتب مسلمانان كتك خورده با سرهاي شكسته خدمت پيامبر اكرمميرسيدند و شكايت ميكردند و تقاضاي جهاد و دفاع ميكردند، تا اين كه آيه ياد شده نازل شد.

در حال حاضر مصداق آيه مذكور ميتواند مسلمانان در سرزمينهاي مختلف كه مورد ستم و ظلم مشركان و كافران قرار گرفته را شامل ميشود، مبارزان مسلمان فلسطين، لبنان، عراق، افغانستان و... كه همواره مورد ستم مشركان و كافران قرار ميگيرند، ميتوانند مصداقهاي آيه ياد شده باشند.

بنابراين، پيكار با دشمن مهاجم و ستم پيشه حق مشروع ستمديدگان مسلمان در هر زمان و مكاني از مصاديق آيه مذكور ميباشد.(ر.ك: تفسير راهنما، اكبر هاشمي رفسنجاني و جمعي از محققان مركز فرهنگ و معارف قرآن، ج 11، ص 593 ـ 594، انتشارات دفتر تبليغات اسلامي حوزه علميه قم.)